14 Ιαν 2009

jus in bello ή το cost-effectiveness ενός άδικου πολέμου




Οι ευθύνες δεν είναι ίδιες



«Οι στρατοί πρέπει να αποφεύγουν επιθέσεις που θα μπορούσε να προκαλέσουν απώλειες ζωών αμάχων, τραυματισμούς αμάχων, καταστροφές μη στρατιωτικών στόχων ή έναν συνδυασμό των ανωτέρω δυσανάλογο προς τα αποσπώμενα στρατιωτικά κέρδη».

Αυτό αναφέρουν τα πρωτόκολλα των Συνθηκών της Γενεύης που ψηφίστηκαν το 1977 για να επεκτείνουν την προστασία των αμάχων και στο εσωτερικό των κρατών. Τα πρωτόκολλα αυτά δεν έχουν επικυρωθεί από το Ισραήλ (ούτε άλλωστε από τις Ηνωμένες Πολιτείες). Παρά τις διαβεβαιώσεις των εκπροσώπων του, είναι σαφές ότι η παραπάνω διάταξη παραβιάζεται ανοιχτά από τη στιγμή που άρχισαν οι επιχειρήσεις στη Γάζα. «Κάθε χώρα έχει το καθήκον να προστατεύει τον πληθυσμό της», τονίζει ο Λούκας Μάσον, εκπρόσωπος της διεθνούς Επιτροπής Νομικών του ΟΗΕ στη Γενεύη. «Κάθε χώρα έχει όμως και το καθήκον να σέβεται το ανθρωπιστικό δίκαιο». Στην κρίση αυτή, το Ισραήλ είναι η μόνη πλευρά που παραβιάζει τις Συνθήκες της Γενεύης; Όχι βέβαια. Εγκαθιστώντας τις βάσεις της ανάμεσα σε αμάχους, η Χαμάς παραβιάζει το άρθρο 28 που αναφέρει ότι «κανένα προστατευόμενο άτομο (δηλαδή άμαχος) δεν μπορεί να χρησιμοποιείται προκειμένου μια περιοχή να τίθεται, λόγω της παρουσίας του, στο απυρόβλητο». Η ισλαμιστική οργάνωση διαπράττει επίσης έγκλημα πολέμου θέτοντας στο στόχαστρό της Ισραηλινούς αμάχους. Από νομική άποψη, οι ευθύνες της είναι ίδιες μ΄ εκείνες του Ισραήλ. Όπως επισημαίνει όμως ο Μάσον, «από ηθική και πολιτική άποψη το Ισραήλ έχει μεγαλύτερη ευθύνη δεδομένου ότι είναι ένα συγκροτημένο κράτος».

Τι σημαίνει όμως η λέξη «δυσανάλογος»; Για το περιοδικό Εκόνομιστ, πρόκειται για μια ολισθηρή έννοια, που στη δυτική θεωρία επιδέχεται δύο ερμηνείες. Σε ό,τι αφορά την κήρυξη ενός πολέμου (jus ad bellum), οποιοδήποτε κέρδος αποκομίζεται πρέπει να αντισταθμίζει τον αναπόφευκτό πόνο και καταστροφή. Σε ό,τι αφορά τη συμπεριφορά στη διάρκεια ενός πολέμου (jus in bello), όπου στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό και το ανθρωπιστικό δίκαιο, κάθε ενέργεια πρέπει να αποφασίζεται με βάση τη σχέση ανάμεσα στα στρατιωτικά κέρδη και τις επιπτώσεις για τους αμάχους. Όλα αυτά βέβαια είναι κάπως αφηρημένα. Μια απάντηση στο παραπάνω ερώτημα μπορεί να δοθεί από ένα επεισόδιο που συνέβη στη Γάζα το 2002: για να βγάλει από τη μέση έναν εξτρεμιστή, ο ισραηλινός στρατός βομβάρδισε ένα ολόκληρο κτίριο, σκοτώνοντας 14 ανθρώπους και τραυματίζοντας εκατοντάδες. Μια δεύτερη απάντηση δίνει ο απολογισμός αυτών των ημερών: τέσσερις Ισραηλινοί νεκροί έναντι περίπου πεντακοσίων (χιλίων πλέον) Παλαιστινίων.

Ο αντισημιτισμός, όπως και ο αντιαμερικανισμός, είναι μια αρρώστια που τυφλώνει, αποπροσανατολίζει και φανατίζει. Αλλά η ευκολία με την οποία το Ισραήλ και οι Ηνωμένες Πολιτείες παραβιάζουν κάθε έννοια δικαίου, έχοντας συνήθως την υποστήριξη μεγάλου μέρους της κοινής τους γνώμης, δεν βοηθά στην αντιμετώπιση αυτής της αρρώστιας. Ας το έχουν υπόψη τους οι Ισραηλινοί ηγέτες όταν καταδικάσουν την επόμενη επίθεση εναντίον κάποιας συναγωγής.

του Μιχάλη Μητσού

2 σχόλια:

Magos Gsisspor είπε...

Η εκστρατεία του Ισραήλ για την εκρίζωση της μάστιγας του αντισημιτισμού έχει μπει σε καλό δρόμο στη Λωρίδα της Γάζας. Γι΄ αυτό δεν θα μπορούσαμε παρά να συγχαρούμε την ελληνική κυβέρνηση για τη διορατικότητά της.

Εγκαίρως τον περασμένο Ιούνιο, έτεινε χείρα βοηθείας στο δοκιμαζόμενο Ισραήλ και έλαβε μέρος σε κοινά στρατιωτικά γυμνάσια με τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις στον ελληνικό εναέριο χώρο. Η ελληνική φιλοξενία έδωσε την ευκαιρία σε δύναμη 100 μαχητικών F-15 και F-16 των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων να δοκιμάσουν με πραγματικά πυρά, μέσα στην ελληνική επικράτεια, την ικανότητά τους να απαντήσουν αποτελεσματικά σε ενδεχόμενη τρομοκρατική επίθεση από το Ιράν, τη Συρία, τη Χεζμπολά και τη Χαμάς.

Η σημασία της ελληνικής χειρονομίας αποκαλύπτεται σήμερα σε όλο της το μεγαλείο. Σίγουρα, πολλά από τα ισραηλινά αεροπλάνα που έλαβαν μέρος σε εκείνα τα γυμνάσια τώρα βομβαρδίζουν κρησφύγετα των Παλαιστινίων τρομοκρατών στη Λωρίδα της Γάζας: σπίτια, νοσοκομεία, ασθενοφόρα, μπακάλικα, βενζινάδικα, υδραγωγεία, τζαμιά, σχολεία. Η ανθρωπότητα μπορεί πια να κοιμάται ήσυχη. Ο αντισημιτισμός πήρε την απάντηση που του άξιζε. Η απάντηση αυτή δεν θα μπορούσε να είχε δοθεί χωρίς τη στρατιωτική και πολιτική βοήθεια των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς το Ισραήλ. Ευτυχώς, παρά τα αρνητικά αισθήματα που προκαλούν στο ευρωπαϊκό κοινό οι εικόνες παιδιών που έχουν κατακρεουργηθεί από τις ισραηλινές βόμβες (μολονότι αυτό είναι κάτι εντελώς φυσιολογικό, αφού ο μισός πληθυσμός της Γάζας είναι παιδιά), η τσέχικη προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανακοίνωσε πως θα συνεχίσει να προσφέρει τη στήριξή της στην υψηλή ανθρωπιστική αποστολή των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων.

Το ογκούμενο διεθνές κύμα συμπάθειας και συμπαράστασης προς την ισραηλινή πολιτική μάς υποχρεώνει να αποκηρύξουμε τις άδικες επιθέσεις που, σε στιγμές αδυναμίας, κάναμε κατά το παρελθόν εναντίον της και να παραδεχτούμε αυτό ακριβώς που ισχυρίζονται οι σιωνιστές: πως ο αντισιωνισμός είναι η άλλη όψη του αντισημιτισμού. Το πείραμα που η κατάληξή του ήταν η σφαγή στη Γάζα είναι εξαιρετικά σημαντικό για το μέλλον της ανθρωπότητας. Πείραμα. Έτσι το είχε χαρακτηρίσει πριν από λίγο καιρό ο Ισραηλινός αρθρογράφος Ούρι Άβνερι: «Ο αποκλεισμός της Γάζας ήταν ένα επιστημονικό πείραμα που είχε στόχο να διαπιστωθεί πόσο μπορεί να αντέξει ένας λαός όταν τον καταδικάζεις στην πείνα κι όταν κάνεις τη ζωή του κόλαση. Το πείραμα δεν πέτυχε. Η Χαμάς έγινε ισχυρότερη και το βεληνεκές των πυραύλων της μεγαλύτερο. Ο σημερινός πόλεμος είναι η συνέχιση αυτού του πειράματος με άλλα μέσα. Όμως, μετά την εισβολή των ισραηλινών χερσαίων δυνάμεων για την ανακατάληψη της Γάζας κανείς δεν μπορεί να ξέρει ποια θα είναι η κατάληξη». Η απειλή για την ειρήνη και την ελευθερία είναι μεγάλη.

Γι΄ αυτό αναβλέψαντες, απευθύνουμε έκκληση σε όλους τους πλανηθέντες να συνταχθούν με τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις και να στηρίξουν ανεπιφύλακτα τη μαζική σφαγή των αντισημιτών της Γάζας. Γιατί εκεί οικοδομείται ένας νέος ανθρώπινος πολιτισμός.

ΡΟΥΣΣΟΣ ΒΡΑΝΑΣ

Ανώνυμος είπε...

Το δόγμα της μη απολογίας

Tου Παντελη Μπουκαλα

«Δεν απολογούμαστε σε κανέναν» … Δεν έχει σημασία ποιος Ισραηλινός επίσημος πέταξε πρώτος καταπάνω στην ανθρωπότητα αυτό το δόγμα της ασυδοσίας, που ξεπερνάει σε ωμότητα κι εκείνο το διαβόητο δόγμα του Μπους, «όποιος δεν είναι μαζί μας, είναι εναντίον μας». Μπορεί να το εξαπέλυσε πρώτη η υπουργός Εξωτερικών με τη μεταλλική φωνή της, μπορεί κάποιος από τους στρατηγούς, μπορεί κι ο πρωθυπουργός της χώρας, ο ίδιος πάντως που, αρχές Δεκεμβρίου, δήλωνε ότι «το μόνο που σκέφτεται η ηγεσία του στρατού είναι τα τανκς και τα όπλα» – αλλά έτρεξε πολύ νερό από τότε, και αμέτρητο αίμα, αθώο αίμα. Οι μόνοι που σίγουρα δεν το είπαν και δεν θα μπορούσαν να το πουν είναι οι εύψυχοι Ισραηλινοί που σε καιρό πολέμου της πατρίδας τους (αν είναι πόλεμος αυτός, με τον καλύτερα αρματωμένο στρατό του κόσμου να ξεκληρίζει αμάχους) δεν υποστέλλουν τη συνείδησή τους και διαδηλώνουν στους δρόμους της Ιερουσαλήμ και του Τελ Αβίβ απαιτώντας να σταματήσει το αιματοκύλισμα. Και δεν θα μπορούσαν βέβαια να το υιοθετήσουν ούτε κι εκείνοι οι παραδειγματικά θαρραλέοι Ισραηλινοί δημοσιογράφοι που ξήλωσαν από μιας αρχής τα μυθεύματα και τα προσχήματα της πολιτικοστρατιωτικής ηγεσίας της χώρας τους.

Αποκλεισμένη μήνες και μήνες η Γάζα, να λείπουν το νερό, το ψωμί, τα φάρμακα; «Δεν απολογούμαστε σε κανέναν». Μετράνε σκοτωμένα παιδιά μπροστά στην κάμερα οι συντετριμμένοι ξένοι εθελοντές γιατροί; «Δεν απολογούμαστε σε κανέναν». Χτυπιούνται τραυματιοφορείς την ώρα πάνω που τρέχουν να δώσουν στους λαβωμένους μια ελπίδα, μια ασήμαντη έστω ελπίδα; «Δεν απολογούμαστε σε κανέναν». Κανονιοβολείται ένα σχολείο του ΟΗΕ, που οι συντεταγμένες του είχαν δοθεί από καιρό στους επιδρομείς, μήπως το σεβαστούν; «Δεν απολογούμαστε σε κανέναν». Πέφτουν οι πύραυλοι στο τζαμί και πληθαίνουν τα πτώματα; «Δεν απολογούμαστε σε κανέναν». Διότι, όπως άλλωστε και το Ιράκ, έτσι και η Γάζα είναι γεμάτη όπλα μαζικής καταστροφής: Σαν τέτοιας λογής όπλο αντιμετωπίζεται από τον ισραηλινό στρατό κάθε σώμα πολιορκημένου, γέροντα ή νέου, γυναικός ή άντρα, προπάντων των παιδιών το σώμα, προληπτικώς. Κι όπως και στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν και στη Σερβία, οι «έξυπνες βόμβες» και οι «χειρουργικές επεμβάσεις» κάνουν τα φονικότατα λάθη τους, γιατί αυτός είναι ο σχεδιασμός και ο στόχος τους: Να πλήττουν αδιακρίτως. Σάββατο ξεκίνησε η αεροπορική επιδρομή, Σάββατο άρχισε και η χερσαία επίθεση. Πώς; «Τη δε ημέρα τη εβδόμη Σάββατα Κυρίω τω Θεώ σου»; Μα, όσοι «δεν απολογούνται σε κανέναν άνθρωπο», σε κανέναν θεσμό ανθρώπων, θα απολογηθούν στους θεούς, και μάλιστα σε έναν Θεό περίπου γιώτα χι;