Οι πεντάμορφες Κυκλάδες και τα τέρατα (της δόμησης)

ΜΑΧΗ ΓΙΑ ΜΙΑ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΟΓΡΑΜΜΗ

«Μισό αιώνα μετά, η Μύκονος και οι Κυκλάδες ολόκληρες δεν διαθέτουν χωροταξικό σχεδιασμό. Και η πρωτοπόρος του τουρισμού, όπως και οι ακουλουθούσες νήσοι του Αρχιπελάγους, παραδόθηκαν στην άναρχη δόμηση, στον κατακερματισμό της λιγοστής και σπάνιας νησιωτικής γης σε «άρτια τεμάχια των τεσσάρων στρεμμάτων», στον εποικισμό των κορυφογραμμών, στην καταπάτηση των αιγιαλών, στη θεσμισμένη παρανομία, εντέλει στη ραγδαία υποβάθμιση του τόπου με περιβαλλοντικούς αλλά και στενά οικονομικούς όρους...

Σαράντα χρόνια περίπου μετράει ο τουρισμός στο Αρχιπέλαγος. Κι όλα τα χρόνια πέρασαν χωρίς ουσιώδη σχεδιασμό, χωρίς μέριμνα για το μοναδικό περιβάλλον των νησιών, για το εύθραυστο οικοσύστημα. Τα νησιά, μονάκριβο κεφάλαιο, σώρευσαν κέρδη στους κατοίκους τους και στο κράτος. Κέρδη, ναι. Αλλά με ποιο τίμημα... Ξεπουλώντας ευκαιριακά ό,τι πολυτιμότερο διαθέτει αυτή η χώρα: τοπίο, κάλλος, περιβάλλον. Ισως είναι η μοίρα μιας χώρας φτωχής σε πρώτες ύλες και σε παραγωγική γη, που διαθέτει όμως τόση φυσική ομορφιά· πουλάει το κάλλος της. Αυτή την, ας πούμε, μοίρα, οι άπληστοι άνθρωποι του καιρού μας τη μεταφράζουμε σε ολοσχερή διασπάθιση του φυσικού κεφαλαίου: τα τρώμε όλα, τώρα, βγάζοντας τα μάτια των ερχόμενων γενεών.»

απόσπασμα από εδώ (Νίκος Ξυδάκης, Καθημερινή)

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Τα νησιά του Αιγαίου είναι αναμφίβολα τόποι μοναδικής ομορφιάς παγκοσμίως. Αυτοί οι μικροί και ολιγοπληθείς τόποι, ορεινοί ή ημιορεινοί, συχνά άνυδροι, χαρακτηρίζονται από περιορισμένους φυσικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς πόρους, οικονομική δραστηριότητα μικρής κλίμακας και σύγκρουση χρήσεων γεωργίας - τουρισμού - οικιστικής ανάπτυξης.

Σήμερα, το αναπτυξιακό μοντέλο στα νησιά του Αιγαίου στηρίζεται στη «μονοκαλλιέργεια» της παροχής υπηρεσιών φιλοξενίας και διασκέδασης, που οδηγεί στη συνεχή δόμηση (ενοικιαζόμενα δωμάτια, κατοικίες, ξενοδοχεία, μπαρ, εστιατόρια κτλ). Το μοντέλο αυτό ανάπτυξης, οδηγεί μεσοπρόθεσμα στην καταστροφή του τουριστικού προϊόντος, που δεν είναι άλλο από τη μοναδικότητα των τοπίων των νησιών αυτών.
Τα νησιά, μέρα με την μέρα γίνονται όλο και λιγότερο μοναδικά, υποβαθμιζόμενα αισθητικά καθώς οι παραλίες τους, οι κάμποι, οι κορυφογραμμές και οι πλαγιές κτίζονται μαζικά. Αυτό απομακρύνει τον ποιοτικό τουρισμό, που προσφέρει μεγαλύτερα και πιο σταθερά εισοδήματα στους κατοίκους, αλλά και διευρύνει την τουριστική περίοδο. Χαμηλής ποιότητας και ασταθής τουρισμός είναι ο μονόδρομος στον οποίον οδηγεί η συνεχής δόμηση. Με τον τρόπο αυτό, τα νησιά μας ήδη καλούνται να συναγωνιστούν την Τουρκία που έχει πολύ μικρότερο κόστος εργασίας και ζωής. Αυτό φυσικά είναι αδύνατο. Μοιραία, ο τουρισμός στα νησιά θα συρρικνωθεί.
Το φαινόμενο δεν είναι πρωτόγνωρο. Και σε άλλα μέρη του κόσμου, η μοναδικότητα του τοπίου έφερε τουρισμό και ανάπτυξη. Όταν η ανάπτυξη αυτή στηρίχθηκε στην εφήμερη εκμετάλλευση της μοναδικότητας του τόπου, μέσα από άναρχη δόμηση και τη συνακόλουθη υποβάθμιση του δομημένου και αδόμητου περιβάλλοντος, οι τόποι σταδιακά εγκαταλείφθηκαν πρώτα από τους τουρίστες και στη συνέχεια από τους κατοίκους.

Ελληνική Εταιρία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού

Το νησί 50 χρόνια πριν