Εκλογές χωρίς επιλογές

 

Μακάρι οι εκλογές να άλλαζαν τη χώρα

Μακάρι οι εκλογές να άλλαζαν τη χώρα. Nα άλλαζαν το κλίμα ατονίας και παγωμάρας, να ενέπνεαν αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση, να άρχιζε ο κόσμος να μη φοβάται το αύριο, να πιστεύει στις δυνάμεις του, να κάνει σχέδια για το μέλλον, να είναι υπερήφανος για την παρούσα χώρα του.

Αλλά οι εκλογές, που προκηρύχθηκαν βεβιασμένα, προτού τελειώσει το καλοκαίρι, μετά τις πυρκαγιές, όπως ακριβώς και πριν από δύο χρόνια, δεν μπορούν να αλλάξουν τίποτε. Διότι το πρόβλημα της χώρας δεν έγκειται στην εναλλαγή παρομοίων ανέμπνευστων και ανεπαρκών προσώπων· το πρόβλημα δεν είναι η εναλλαγή παρεών και φατριών, οικογενειών και δυναστειών, γόνων βορείων και νοτίων προαστίων. Το πρόβλημα της χώρας εν πολλοίς είναι ακριβώς αυτά τα πρόσωπα, αυτά τα κόμματα, αυτές οι φατρίες, οι δυναστείες και οι παρέες, που νέμονται τη χώρα επί δεκαετίες, με μόνη έγνοια τη νομή της εξουσίας και τη μοιρασιά ανάμεσα σε αδίστακτα συμφέροντα. Σαν διαρκές πλιάτσικο.

Μακάρι οι εκλογές του Οκτωβρίου να άλλαζαν τη χώρα. Να έδιναν τη χαμένη πνοή της στην κοινωνία που βαρυγκομάει και παραπατάει. Μακάρι να ήμασταν πεισμένοι ότι η τελετουργική εναλλαγή θα ανανέωνε τη δημοκρατία, θα έφερνε νέα πρόσωπα, νέες ιδέες, θα έφερνε ορμή και όραμα. Δυστυχώς, η πείρα αναλόγων εναλλαγών δεν μας επιτρέπει να ελπίζουμε κάτι τέτοιο. Πολύ περισσότερο που η διεθνής συγκυρία είναι δυσμενέστερη, αφενός, και τα πρόσωπα είναι απελπιστικά όμοια με άλλοτε, αφετέρου.

Ελπίδα αχνοχάραξε το ’96, με την πρώτη κυβέρνηση Σημίτη· είσοδο στη Ζώνη του Ευρώ και εκσυγχρονισμό έταζε τότε. Μπήκαμε στο ευρώ. Και κατόπιν όλο το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα ξεφούσκωσε· εξαντλήθηκε σε αψιμαχίες για τις ταυτότητες· η χώρα παραδόθηκε στις εργολαβίες και στο ψευδο-όραμα των Ολυμπιακών. Όλη η δεύτερη θητεία Σημίτη χαρακτηρίζεται από την υποχώρηση της πολιτικής, την εξάτμιση κάθε οράματος, το φούντωμα της διαφθοράς. Την απογοήτευση.

Παρομοίως αχνή ελπίδα φέγγισε το 2004, με την πρώτη εκλογή Καραμανλή. Βοηθούσε και η ευφορία του Euro και των Ολυμπιακών, το καλοκαίρι του 2004 ήταν καλοκαίρι μέθης. Ο Κ. Καραμανλής μιλούσε διαρκώς για διαρθρωτικές αλλαγές, για μεταρρυθμίσεις και εκσυγχρονισμό. Μίλησε ακόμη και για νταβατζήδες. Τον άκουγες και φανταζόσουν ότι θα συνέχιζε τον εκσυγχρονισμό από εκεί που τον παράτησε ηττημένος ο Σημίτης. Μάταια. Σε λιγότερο από ενάμιση χρόνο, κάθε ελπίδα ανανέωσης, μεταρρύθμισης, εκσυγχρονισμού είχε σβήσει. Η μέθη του 2004, τα πανηγύρια, η ανάταση του φαντασιακού εξατμίστηκαν τάχιστα. Η δυσθυμία γενικεύτηκε, ρίζωσε βαθιά, μόνιμα μες στο κοινωνικό σώμα. Πολύ πριν από τις φοβερές πυρκαγιές του 2007 και το συνοδό ψυχικό σοκ, η κοινωνία είχε βουλιάξει στην αθυμία και στο τέλμα αλλεπάλληλων σκανδάλων. Και συνέχισε να βουλιάζει.

Τα σκάνδαλα επιβεβαίωσαν πια στο συλλογικό αίσθημα όχι απλώς τη διαφθορά, αλλά την ολοσχερή ανικανότητα του πολιτικού προσωπικού και την απόλυτη απόσπασή του από την κοινωνική πραγματικότητα και από κάθε αίσθηση δικαίου. Αυτή τη δραματική απόσπαση του ασπαίροντος και αγωνιώντος κοινωνικού από το τρέχον φάντασμα του πολιτικού κατέδειξε αναλόγως δραματικά η εξέγερση των νέων, τον Δεκέμβρη του 2008. Η κοινωνία κινείται σε άλλη τροχιά, σε άλλο χωροχρόνο.

Η διεθνής κρίση και η ομολογημένη οικονομική δυσπραγία της χώρας (σχεδόν χρεοκοπία) βάρυναν το ήδη αβάσταχτο κλίμα. Τα υγιή τμήματα της κοινωνίας, που είναι και πλειοψηφικά, ασφυκτιούν στο κυρίαρχο σκηνικό πολιτικής και διοίκησης, στημένης επιχειρηματικότητας και νεοπαγών μαφιόζικων ελίτ: η ακηδία, η διαφθορά, η ανικανότητα, ο δόλιος ατομικισμός δηλητηριάζουν κάθε υγιή προσπάθεια, δηλητηριάζουν τη νεολαία· στραγγίζουν το σώμα από αίμα και πνοή.

Μακάρι οι εκλογές να άλλαζαν τη χώρα. Να άλλαζαν το κλίμα. Να έφερναν θέρμη στις καρδιές της στραγγισμένης και έμφοβης μεσαίας τάξης, λάμψη οράματος στα μάτια των νέων, να έφερναν αυτοπεποίθηση και αυτοσεβασμό. Φοβάμαι ότι οι εκλογές, έτσι που γίνονται, με προκαθορισμένες και αδύναμες επιλογές, με πολιτικούς χωρίς όραμα, χωρίς ρίσκο, χωρίς θέσεις, με εναλλαγές δυναστειών και τεχνικών της εξουσίας, με απούσα την πολιτική, οι τέτοιες εκλογές δεν μπορούν να αλλάξουν τίποτε.

Εκτός κι αν, με την καταγραφή του αδιεξόδου και επί της κάλπης, σημάνει η απαρχή άλλων εξελίξεων, ανατροπών, ανακατατάξεων ουσιαστικά πολιτικών. Μακάρι.

του Νίκου Γ. Ξυδάκη (και όσων συμφωνούν)