Η υφαρπαγή της φλόγας

 

  

Η προαιώνια ανακωχή ανάμεσα στους ανθρώπους και τη φωτιά έχει σπάσει- αυτό είναι πια φανερό. Όμως, η αιτία δεν είναι το ίδιο φανερή. Άδικα την αναζητούμε αποκλειστικά στο κλίμα. Οι μαζικές πυρκαγιές δεν μοιάζουν πια με φυσική καταστροφή, αλλά με συντριβή του χρηματιστηρίου. Γιατί η παγκόσμια οικονομία συμβάλλει σε αυτές όπως και το κλίμα. Ο καύσωνας και η ξηρασία είναι απλώς μερικές από τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την εκδήλωσή τους. Η χρήση της γης είναι όμως μια βασική αιτία.

Η λεκάνη της Μεσογείου είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, έγραφε πριν από δύο χρόνια στο περιοδικό «Αμέρικαν Σκόλαρ», όταν καιγόταν η άλλη μισή Ελλάδα, ο Στίβεν Πάιν, καθηγητής των Επιστημών της ζωής στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνας. Το κύμα φυγής των ανθρώπων από την ύπαιθρο στα αστικά κέντρα άφησε πίσω του στο έλεος της φωτιάς τεράστιες εκτάσεις, που μονάχα η απασχόληση των ανθρώπων στη γεωργία μπορούσε και την κρατούσε σβηστή. Μετά την είσοδό τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την προγραμματισμένη περιστολή της γεωργίας, παραδοσιακές αγροτικές χώρες όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα βρέθηκαν αντιμέτωπες με μαζικές πυρκαγιές. «Στο παρελθόν, τέτοιες φωτιές ξεσπούσαν σε περιοχές που είχαν χάσει τον πληθυσμό τους από πολέμους ή επιδημίες», γράφει ο καθηγητής Πάιν. «Σήμερα, οι φωτιές ακολουθούν τις αλλαγές στην οικονομία: υπάρχει περισσότερο υλικό που μπορεί να καεί, λιγότεροι άνθρωποι που μπορούν να σβήσουν τη φωτιά και περισσότερες φωτιές που γίνονται ανεξέλεγκτες».

Η αστυφιλία προκάλεσε ένα αντίθετο μεταναστευτικό κύμα αστών προς την ύπαιθρο, σε εξοχικές κατοικίες. Αυτό το κύμα άλλαξε ριζικά και το καθεστώς της δασικής πυροπροστασίας. Μπορεί να μην υπάρχουν διαθέσιμες μπουλντόζες για να σταματήσουν τις φλόγες, αλλά εμφανίζονται στη στιγμή όταν πρόκειται να ισοπεδώσουν τις ακόμη αχνιστές στάχτες για να ρίξουν τα μπετά. Το ίδιο συμβαίνει σε όλον τον ανεπτυγμένο κόσμο, από την Ευρώπη μέχρι την Αμερική και την Αυστραλία, γράφει ο καθηγητής Πάιν, καθώς η αγροτική οικονομία εκτοπίζεται γοργά από τη σύγχρονη οικονομία των υπηρεσιών και η αγροτική γη εποικίζεται από αστούς. Οι μαζικές πυρκαγιές ακολουθούν τις μαζικές αλλαγές στη χρήση της γης. Κι ας στέλνουν οι κυβερνήσεις φανταχτερές πτητικές μηχανές που θυμίζουν τον «Πόλεμο των κόσμων». Η χρησιμότητά τους είναι πιο πολύ ψυχολογική. Γιατί, όπως σε κάθε πόλεμο, έτσι και στον πόλεμο της φωτιάς είναι γνωστό πως η τελική έκβαση κρίνεται από τις χερσαίες δυνάμεις. Όμως, τα κίνητρα για να ανάψει μια φωτιά έχουν αυξηθεί, ενώ οι δυνατότητες για να αναχαιτιστεί έχουν περιοριστεί. Γιατί οι πολιτικοί έχουν να κερδίσουν πολύ περισσότερες ψήφους από την αστείρευτη δεξαμενή των αστών παρά από τους φθίνοντες πληθυσμούς της υπαίθρου.

Η αιτία των μαζικών πυρκαγιών είμαστε λοιπόν εμείς. Δεν ανακαλύψαμε τη φωτιά, την υφαρπάξαμε από τη φύση. Και περιφέρουμε τις φλόγες της από την πόλη στην εξοχή ανάλογα με τις «ανάγκες» μας.

Κείμενο: Ρ.Βρανάς (Τα Νέα)

Φωτογραφίες: Σπύρος Τσακίρης, Μάριος Βαλασόπουλος (Ελευθεροτυπία), Αντιπάριος

Αφιερωμένο στο φίλο “Νορβηγό” που πυρώνει από τη φωτιά και από την αναλγησία