Κινήµατα έναντι της ακρίβειας µε φαντασία - αλλού φυσικά...

Ενώ ζούμε στον αστερισμό των Ρομπέν των σούπερ μάρκετ και στα λύτρα του κάθε Παναγόπουλου, στη Γαλλία ακτιβιστικά κινήματα προσφέρουν και άλλες λύσεις στο ζήτημα της φτώχειας και ακρίβειας. Πικνικ στα σουπερμαρκετ, γιγάντιες λαϊκές αγορές, γευσιγνωσία της μιζέριας και συνδρομητική γεωργία δείχνουν πώς η φαντασία υπερβαίνει ενίοτε την ασυδοσία των λίγων πλουτοκρατών.


Κινήµατα µε φαντασία

Μπορεί στην Ελλάδα η ασυδοσία των εµπορικών επιχειρήσεων και η ακρίβεια να αποτελεί ένα σχεδόν µόνιµο φαινόμενο, όµως, για χώρες όπως η Γαλλία, το κύµα ακρίβειας των τελευταίων µηνών –κυρίως στα τρόφιµα– αποτέλεσε µια οδυνηρή έκπληξη. Πόσο µάλλον που συνέπεσε µε τις πρώτες συνέπειες της οικονοµικής κρίσης που συµπίεσε ακόµα περισσότερο την αγοραστική δύναµη των νοικοκυριών, οδηγώντας ολοένα περισσότερα άτοµα –για πρώτη φορά και χαµηλόµισθους εργαζόµενους– στα συσσίτια και στις διανοµές τροφίµων… Έτσι, το Νέο Αντικαπιταλιστικό Κόµµα άρχισε να οργανώνει τα «πικνίκ στο σουπερµάρκετ». Το πρώτο από αυτά πραγµατοποιήθηκε τον περασµένο Σεπτέµβριο, στο Carrefour του Σαιν Ντενί, ενός κατεξοχήν εργατικού προαστίου τού Παρισιού, σε συνεργασία µε την «επιτροπή τού πρεκαριάτου» (comité précarité) που έχουν συγκροτήσει άνεργοι, εργαζόµενοι που πλήττονται από την επισφάλεια και την επιδείνωση των εργασιακών σχέσεων και εργαζόµενοι φοιτητές.

Τα µέλη του µπήκαν στο σουπερµάρκετ σαν συνηθισµένοι πελάτες και γέµισαν τα καρότσια τους µε κάθε είδους τρόφιµα. Όµως, δεν είχαν την παραµικρή πρόθεση να περάσουν από τα ταµεία: ξαφνικά, άπλωσαν ένα τραπεζοµάντιλο, τοποθέτησαν πάνω του τα τρόφιµα, τα ποτά και γλυκά που είχαν πάρει από τα ράφια και, µε το σύνθηµα «οι µεγάλες εµπορικές επιχειρήσεις ροκανίζουν την αγοραστική µας δύναµη, ας ροκανίσουµε κι εµείς τα κέρδη τους», κάλεσαν την έκπληκτη πελατεία τού σουπερµάρκετ σε ένα δωρεάν κολατσιό.Αυτό το εγχείρηµα επαναλαµβάνεται, και µάλιστα πραγµατοποιείται πάντα στα τέλη τού µήνα, όταν ο µισθός των περισσότερων εργαζόµενων έχει ήδη εξαντληθεί (καθώς αλυσίδες όπως η Carrefour αύξησαν τις τιµές τους κατά 9% κατά τη διάρκεια του πρώτου οκταµήνου τού 2008) µε αποτέλεσµα να είναι ακόµα περισσότερο δεκτικοί στο µήνυµα των προκηρύξεων που τους µοιράζονται: αύξηση των χαµηλών µισθών κατά 300 ευρώ (ο µεικτός βασικός µισθός ανέρχεται σε 1.300), πάγωµα των τιµών, φορολόγηση των κερδών των µεγάλων εµπορικών επιχειρήσεων, κατάργηση του ΦΠΑ στα είδη πρώτης ανάγκης…
Τις περισσότερες φορές, αυτή η πρωτοβουλία– την οποία συχνά καλύπτουν και τα µέσα ενηµέρωσης– συναντά αρκετά µεγάλη αποδοχή, έως και τον ενθουσιασµό των πελατών· µάλιστα, αν κρίνει κανείς από το ύφος τους, σε ορισµένες περιπτώσεις θα πρέπει να ενθουσιάζει ακόµα και τους σεκιουριτάδες που καλούνται να διώξουν τους ακτιβιστές από το κατάστηµα (οι τελευταίοι αποτελούν έναν από τους κατεξοχήν κλάδους που πλήττεται από την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων).

Από την πλευρά του, το Γαλλικό Κοµµουνιστικό Κόµµα βρήκε δύο πρωτότυπους τρόπους για να αντιδράσει στις έρευνες που διαπίστωναν το πόσο έχει ακριβύνει η υγιεινή διατροφή, µετατρεπόµενη πλέον σε ταξικό προνόµιο (ενδεικτικά, η τιµή των λαχανικών και των φρούτων αυξήθηκε κατά 10,5% και 15% αντίστοιχα, µε αποτέλεσµα η δαπάνη µιας τετραµελούς οικογένειας µονάχα για αυτά τα προϊόντα να φτάνει στο 12,6% του βασικού µισθού): σε συνεργασία µε το Συνδικάτο των Οικογενειακών Γεωργικών Επιχειρήσεων (Modef), µετέτρεψε την πλατεία τής Βαστίλης, στο κέντρο τού Παρισιού, σε γιγάντια λαϊκή αγορά στην οποία οι παραγωγοί πουλούσαν στους Παριζιάνους φρούτα και λαχανικά στην τιµή ακριβώς που τα πουλάνε στις µεγάλες αλυσίδες των σουπερµάρκετ, µέσα από τις οποίες διακινείται το µεγαλύτερο ποσοστό των νωπών τροφίµων στη χώρα. Εκατοντάδες καταναλωτές στήθηκαν σε µια τεράστια ουρά για να επωφεληθούν από τις πάµφθηνες τιµές σε 17 τόνους αγροτικών προϊόντων, αλλά και για να εκφράσουν µε αυτόν τον τρόπο τη διαµαρτυρία τους για τις ληστρικές τιµές των σουπερµάρκετ που επωφελούνται από τη δεσπόζουσα θέση τους, για να µειώσουν το εισόδηµα των αγροτών και να συµπιέσουν την αγοραστική δύναµη των µισθωτών. Για να γίνει περισσότερο υποφερτή η αναµονή, µέλη τού κόµµατος µοίραζαν σε όσους περίµεναν στην ουρά φρούτα αλλά και την «Humanité», η οποία εκείνη την ηµέρα είχε στο πρωτοσέλιδό της ένα αφιέρωµα στη «Μεγάλη ληστεία στα φρούτα και στα λαχανικά».

(δείτε το βίντεο)

Γευσιγνωσία

Δύο µήνες νωρίτερα, αντιδρώντας στις δηλώσεις τού Σαρκοζί ότι η αύξηση της αγοραστικής δύναµης θα προέλθει από τον ανταγωνισµό των σουπερµάρκετ (µάλιστα, γι’ αυτόν τον λόγο η γαλλική Δεξιά κατάργησε όλους τους περιορισµούς που είχαν τεθεί στο άνοιγµα νέων σουπερµάρκετ, έτσι ώστε να προστατεύεται το µικρό εµπόριο και η αισθητική των πόλεων), αλλά και στη διαφηµιστική εκστρατεία τού hard discount σουπερµάρκετ CASINO, που «χτυπάει την ακρίβεια» προσφέροντας στον γάλλο εργαζόµενο ένα «πλήρες γεύµα µε 0,94 ευρώ», το ΚΚΓ πραγµατοποίησε στο εστιατόριο της γαλλικής Βουλής µια «γευσιγνωσία» αυτού ακριβώς του γεύµατος, στην οποία είχαν προσκληθεί όλοι οι βουλευτές, δηµοσιογράφοι κι ένας διατροφολόγος. Μάλιστα, οι διοργανωτές είχαν την έµπνευση να τυπώσουν έναν κατάλογο στον οποίο αυτά τα –κατά γενική οµολογία– εντελώς άνοστα φαγητά παρουσιάζονταν µε εξαιρετικά ποµπώδεις εκφράσεις, όπως ακριβώς συνηθίζεται στα υπερπολυτελή εστιατόρια στα οποία έχει ιδιαίτερη αδυναµία ο Σαρκοζί.

Όµως, µεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσίαζαν οι δηλώσεις τού διατροφολόγου: «Αίσχος, αυτά τα λουκάνικα είναι άθλια: 28% λίπος και µονάχα 11% πρωτεΐνες. […] Αν τρέφεται κανείς µε παρόµοια προϊόντα µεσηµέρι βράδυ, θα καταστρέψει το συκώτι του και θα υποφέρει από ιδιαίτερα υψηλή χοληστερίνη». Κι οι βουλευτές-αµφιτρύωνες συνόψισαν: «Το ζητούµενο δεν είναι να ενοχοποιήσουµε όλους όσους δεν έχουν άλλη επιλογή για να τραφούν. Αντίθετα, αντί η κυβέρνηση να ευνοεί τα σουπερµάρκετ, καλά θα έκανε να δώσει αυξήσεις στους χαµηλόµισθους, έτσι ώστε να έχουν τη δυνατότητα να τρέφονται πιο υγιεινά».

Τον δε περασµένο Απρίλιο, µια οµάδα αγροτοσυνδικαλιστών, µέλη τής Conféderation Paysanne, βρήκαν έναν πολύ πιο πρωτότυπο τρόπο διαµαρτυρίας για τα υπερκέρδη που αποκοµίζουν οι γαλακτοβιοµηχανίες εις βάρος τόσο των παραγωγών όσο και των καταναλωτών: επτά από αυτούς έσπασαν ένα βράδυ την µπάρα τής εισόδου τού εργοστασίου τής Nestlé στο Quincy, έφτασαν µε τα αυτοκίνητά τους ώς τις αποθήκες και τα φόρτωσαν µε γαλακτοκοµικά προϊόντα, τα οποία στη συνέχεια µοίρασαν στους κατοίκους ενός υποβαθµισµένου προαστίου τής Λιλ, µαζί µε τις προκηρύξεις τής οργάνωσής τους.

Όταν παραπέµφθηκαν στο δικαστήριο, χρησιµοποίησαν το εδώλιο ως βήµα για την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώµης. Μερικές από τις δηλώσεις τους παρουσιάζουν ενδιαφέρον: «Το λαρδί που πουλάω σε µια θυγατρική τής Nestlé προς 2 ευρώ το κιλό, πουλιέται στο σουπερµάρκετ προς 9,60», «Ως Χριστιανός και ως άνθρωπος, δεν δέχοµαι να πηγαίνει διαρκώς ο πλούτος µονάχα στις τσέπες ορισµένων», «Είχαµε πάει στην έδρα τής Nestlé, στο Vevay τής Ελβετίας, για να διαµαρτυρηθούµε. Οι σεκιουριτάδες τής εταιρείας µε χτύπησαν µε τα γκλοµπ τους και µε τραυµάτισαν στα χέρια», «Κλοπή; Όλη η επιχείρηση που οργανώσαµε κόστισε στη Nestlé όσα κλέβει από έναν µονάχα κτηνοτρόφο επί ένα χρόνο. Η Λιλιάν Μπετενκούρ (ιδιοκτήτρια της L’Oréal, το πιο πλούσιο άτοµο στη Γαλλία) που κατέχει το 5% τής Nestlé, εισπράττει ως µέρισµα 70 εκατοµµύρια ευρώ το χρόνο. Αυτοί είναι οι κλέφτες!»

Συνδροµητική γεωργία

Τέλος, το οικολογικό κι εναλλακτικό κίνηµα εφαρµόζει εδώ κι αρκετά χρόνια τον θεσµό των Amap, µια µορφή «συνδροµητικής γεωργίας»: παρακάµπτοντας όλα τα κυκλώµατα εµπορίας, οι κάτοικοι των µικρών και µεσαίων πόλεων συµφωνούν να πληρώνουν ένα πάγιο ποσό σε έναν αγρότη (ή σε µια οµάδα αγροτών) και σε αντάλλαγµα να λαµβάνουν κάθε βδοµάδα ένα «καλάθι» αγροτικών προϊόντων, συνήθως βιολογικών ή «ήπιας γεωργίας» (ελάχιστη χρήση φυτοφαρµάκων και λιπασµάτων). Έτσι, εξασφαλίζουν σε ενδιαφέρουσα τιµή προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας και φρεσκάδας (πράγµα καθόλου αυτονόητο τη στιγµή που στη Γαλλία τα περισσότερα φρούτα και κηπευτικά είναι εισαγόµενα, από Ισπανία και Ιταλία ώς Νέα Ζηλανδία…!)

βρήκαμε το άρθρο εδώ