Πώς δεν θα διψάσει το Αιγαίο

Πώς δεν θα διψάσει το Αιγαίο

Το 2020, η Νάξος θα έχει πληθυσμό όσο ο Δήμος Αμαρουσίου σήμερα, η Τήνος όσο η Αργυρούπολη, η Κέα όσο τα Γρεβενά, η Λέσβος θα έχει ξεπεράσει τον σημερινό πληθυσμό της Πάτρας, η Σαντορίνη θα έχει περισσότερους κατοίκους απ' ό,τι το Ηράκλειο Κρήτης, η Ιος θα φτάσει την Κω. Με βάση αυτά τα στοιχεία που θα εμφανίζουν τα νησιά μας την επομένη δωδεκαετία, τα διαχειριστικά σενάρια της κοινοπραξίας Υδατοσυστημάτων Αιγαίου (ΤΕΜ Α.Ε., ΛΔΚ ΕΠΕ, ΥΔΡΟΕΞΥΓΙΑΝΤΙΚΗ Ε.Ε.) «μιλούν» για υπερπολλαπλάσιες ανάγκες σε νερό.

Η ζήτηση υδατικών πόρων στα νησιά του Αιγαίου τα επόμενα χρόνια αναμένεται να πάρει την ανιούσα, γεγονός που σχετίζεται τόσο με τη ραγδαία αύξηση του μόνιμου πληθυσμού (τη δεκαετία 1991-2001 ανέρχεται σε 28% έναντι 5% τη δεκαετία 1981-1991) όσο και της τουριστικής κίνησης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών για τα νησιά «πρώτης ταχύτητας», ο ρυθμός αύξησης εκτιμάται ότι θα μειώνεται σταδιακά.

Στα νησιά «δεύτερης ταχύτητας» η αυξητική τάση θα μεγαλώσει εφόσον γίνουν έργα υποδομής, ενώ τα ήδη καθυστερημένα σε επίπεδο τουριστικής κίνησης θα παραμείνουν ως έχουν ή θα έχουν μία μικρή αύξηση.

Σε ό,τι αφορά το πρόβλημα του νερού, σήμερα στα νησιά οι αφαλατώσεις καλύπτουν το 4,1%, οι μεταφερόμενες ποσότητες το 1,4%, οι ταμιευτήρες το 4,4% και τα υπόγεια ύδατα το 82,6% των υδρευτικών αναγκών, οι οποίες ανέρχονται σε 63.796.792 κ.μ. Το μέσο ετήσιο έλλειμμα ανέρχεται σε 6,4%, κατανέμεται κατά κανόνα μόνο στους ξηρούς μήνες, δηλαδή Ιούλιο, Αύγουστο και Σεπτέμβριο, αφού οι χειμερινές υδρευτικές ανάγκες καλύπτονται γενικά εύκολα.

Σύμφωνα με το κείμενο διαβούλευσης επί των προσχεδίων για την «Ανάπτυξη συστημάτων και εργαλείων διαχείρισης Υδατικών Πόρων Υδατικού Διαμερίσματος Νήσων Αιγαίου» (οι μελέτες εκπονήθηκαν για λογαριασμό του υπουργείου Ανάπτυξης), το οποίο θα σταλεί σε περιφέρειες, νομαρχίες και δήμους για διάλογο και στη συνέχεια βάσει αυτού θα καταρτιστούν οι πίνακες με τα έργα της επόμενης δωδεκαετίας, μελετήθηκαν οι περιφέρειες Βορείου και Νοτίου Αιγαίου και οι 5 νησιωτικοί νομοί (Κυκλάδων, Δωδεκανήσων, Χίου, Σάμου, Λέσβου).

Στο Αιγαίο, σήμερα, έχουμε 57 νησιά που κατοικούνται και που έχουν πληθυσμό άνω των 10 κατοίκων. Η έκταση της περιοχής είναι περίπου 9.100 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Πώς ορίζεται αυτός ο χώρος; Βόρεια από τη Λήμνο, νότια από την Κάσο, ανατολικά από τη Μεγίστη (Καστελόριζο) και δυτικά από την Κέα, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται τα κάθε είδους νησιά και βραχονησίδες. Από τα 57 αυτά νησιά δέκα (10) πολύ μικρής έκτασης και πληθυσμού ανήκουν ως δημοτικά διαμερίσματα στους ΟΤΑ των υπόλοιπων 47.

Η περιοχή μελέτης λοιπόν διαμορφώθηκε με βάση τα 47 αυτά νησιά, στα οποία σαν δημοτικά διαμερίσματα θα ενσωματωθούν και τα υπόλοιπα 10, και έτσι δημιουργήθηκαν 47 διαχειριστικές ενότητες επί των οποίων αναπτύχθηκαν οι εργασίες του έργου.

Ψηφιοποιήθηκαν 657 λεκάνες απορροής και 84 υπολεκάνες έργων, όπου υπολογίστηκαν υδατικά ισοζύγια κατά μήνα για 16 χρόνια (1985-2001), 151 υδρογεωλογικές ενότητες με μηνιαίες χρονοσειρές κατείσδυσης για 16 χρόνια (1985 - 2001), 6.500 γεωαναφερμένα υδροσημεία, με χημικές αναλύσεις σε 1.800 από αυτά, και 12 προσχωματικοί υδροφορείς όπου αναπτύχθηκαν μαθηματικά ομοιώματα.

Το φυσικό σύστημα του Αιγαίου

Με βάση τις υδρολογικές αναλύσεις που έγιναν στο πλαίσιο της μελέτης, οι νότιες Κυκλάδες έχουν χαμηλά μέσα ετήσια ύψη βροχόπτωσης (Μήλος, Θήρα, κ.λπ.), ενώ οι βόρειες γενικά λίγο μεγαλύτερα (Νάξος, Τήνος, Ανδρος κ.λπ.). Τα νησιά του ανατολικού και βορειοανατολικού Αιγαίου είναι σημαντικά πλουσιότερα σε βροχοπτώσεις από τις υπόλοιπες περιοχές (Λέσβος, Σάμος, Ικαρία, κ.λπ.), ενώ στα Δωδεκάνησα συναντάμε σχετικά υψηλά ετήσια ύψη βροχόπτωσης.




Η υδρογεωλογική εικόνα της περιοχής ποικίλλει και αυτή σημαντικά. Ορισμένα νησιά είναι άνυδρα (π.χ. Σίκινος, Ηρακλειά, Κουφονήσια, Χάλκη κ.λπ.) και τα υδρογεωλογικά τους χαρακτηριστικά σε συνδυασμό με τις χαμηλές βροχοπτώσεις δεν επιτρέπουν την ανάπτυξη εκμεταλλεύσιμων υπόγειων υδροφοριών.

Σε άλλες περιπτώσεις έχουμε πλούσιους καρστικούς ή προσχωματικούς υδροφορείς (π.χ. Ρόδος, Λέσβος, Χίος, Ανδρος κ.λπ.), ενώ σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει κάποιο υπόγειο δυναμικό, το οποίο όμως έχει περιορισμένη δυνατότητα εκμετάλλευσης.

Την τελευταία εφταετία η αυξητική τάση των υδρευτικών αναγκών είναι πολύ μεγάλη και έχουν επεκταθεί θεαματικά τα έργα υδροληψίας (νέες γεωτρήσεις, αφαλατώσεις, μεταφερόμενες ποσότητες), ενώ παράλληλα δεν υπάρχει σε κανένα επίπεδο (περιορισμός απωλειών, τιμολογιακή πολιτική, ευαισθητοποίηση των πολιτών, σχεδιασμός έργων κ.λπ.) διαχειριστική πολιτική μείωσης της υδρευτικής ζήτησης. Αυτό αποδεικνύεται τόσο από την αύξηση των μεταφερόμενων ποσοτήτων σε νησιά από το 1996 και μετά όσο και από τις καταμετρημένες καταναλώσεις, όπου αυτές είναι διαθέσιμες. Η αύξηση υπερβαίνει το 15% και έχει διαρκώς περαιτέρω ανοδική τάση.

Σημαντική είναι και η συνολική ζήτηση άρδευσης, η οποία καλύπτει περισσότερο από το 50% των σημερινών αναγκών των νησιών. Η ζήτηση για άρδευση είναι μεν γενικά σταθερή και δεν έχει αυξητικές τάσεις, αλλά είναι στην πλειονότητά της ανεξέλεγκτη.


________________________________________
Φράγματα αφαλάτωσης, οι μόνες λύσεις σωτηρίας


ΠΑΡΟΣ: Η μείωση των ελλειμμάτων στο τελικό σενάριο και η βελτίωση του οικονομικού αποτελέσματος (θετικό και για τις δύο χρήσεις σε όλη τη διάρκεια της προσομοίωσης) επιτυγχάνεται κυρίως με την αντικατάσταση των πεπαλαιωμένων δικτύων ύδρευσης και με νέα μονάδα αφαλάτωσης δυναμικότητας 2.500 κ.μ./ημ. Οι τρεις λιμνοδεξαμενές (εγκεκριμένες μελέτες ΥΠΑΑΤ), οι οποίες διερευνήθηκαν στα διαχειριστικά σενάρια μόνον ως εναλλακτικές μακροπρόθεσμες παρεμβάσεις, μπορούν να εξετασθούν, αφού ο έντονος τουριστικός χαρακτήρας του νησιού, συνεπώς και η άμεση απαίτηση ικανοποίησης των ιδιαίτερα αυξημένων θερινών υδρευτικών αναγκών, επιβάλλει την κατασκευή μεγάλης μονάδας αφαλάτωσης (........)

όλο το άρθρο εδώ

και

Η Ελλάδα ξαναζεί το μαρτύριο της σταγόνας

Ανυδρα νησιά σε «ομηρία» νερουλάδων